خنک کننده پردازنده چیست؟
سوالی که شاید برایتان پیش آمده باشد این است که خنک کننده پردازنده چیست؟ خنک کننده پردازنده یکی از اجزای مهم در هر سیستم کامپیوتری است که عملکرد بهینه و عمر طولانی تر سیستم را تضمین می کند. وقتی پردازنده تحت فشار کاری بالا قرار می گیرد، دما افزایش می یابد و اگر این دما کنترل نشود، می تواند باعث کاهش کارایی و حتی آسیب به قطعات شود. به همین دلیل انتخاب و استفاده از یک کولر مناسب برای پردازنده اهمیت زیادی دارد.
در این مقاله به بررسی انواع کولرهای CPU و ویژگی های آن ها خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم تا بهترین انتخاب را برای سیستم خود داشته باشید.
انواع سیستم های خنک کننده CPU
فن پردازنده به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می شوند: خنک کننده های هوایی، خنک کننده های مایع و خنک کننده های مایع کاستوم یا بسته. هر کدام از این انواع خنک کننده ها به شیوه ای خاص عمل کرده و متناسب با نیازهای مختلف کاربران طراحی شده اند. هر کدام دارای ویژگی های منحصر به فرد، مزایا و معایب خاص خود هستند. انتخاب خنک کننده مناسب برای پردازنده نه تنها به بهبود عملکرد سیستم کمک می کند، بلکه طول عمر پردازنده را نیز افزایش می دهد.
در ادامه به بررسی دقیق تر هر یک از این سیستم ها خواهیم پرداخت تا بهترین گزینه برای نیازهای مختلف کاربر مشخص شود.
خنک کننده های بادی
سیستم های خنک کننده پردازنده هوایی (بادی) یکی از روش های متداول برای کنترل دمای پردازنده ها هستند. این سیستم ها معمولا از هیت سینک های فلزی (معمولا آلومینیومی یا مسی) و یک یا دو فن برای انتقال گرما به محیط اطراف استفاده می کنند. این فن ها هوای سرد را به داخل کشیده و گرما را از سطح پردازنده به هیت سینک منتقل می کنند. هیت سینک نیز حرارت را به طور یکنواخت توزیع کرده و از طریق تماس با هوا آن را دفع می کند.
روش کار این خنک کننده ها به این صورت است که در ابتدا گرمای تولید شده توسط پردازنده از طریق پایه های مسی به لوله های حرارتی منتقل می شود. این لوله ها که با مایعی خاص پر شده اند، پس از جذب گرما، مایع را تبدیل به بخار می کنند. بخار به طرف بالا حرکت کرده و گرما را به بخش های بالایی هیت سینک منتقل می کند. در نهایت، هوای سرد از طریق فن ها، گرمای منتقل شده را از هیت سینک دور کرده و آن را به فضای بیرون هدایت می کند.
این سیستم ها به دلیل سادگی طراحی و هزینه پایین، گزینه ای مقرون به صرفه برای استفاده در سیستم های خانگی و گیمینگ به شمار می روند. همچنین نصب و راه اندازی آن ها بسیار آسان است و برای استفاده در پردازنده های میان رده بسیار مناسب هستند. با این حال، برای پردازنده های رده بالا که نیاز به خنک کنندگی بیشتری دارند، این سیستم ها ممکن است کارآیی کمتری داشته باشند و برای عملکرد بهینه به کولرهای قدرتمندتری نیاز باشد. به علاوه، در برخی موارد این خنک کننده ها فضای زیادی را در کیس کامپیوتر اشغال می کنند و ممکن است برای سیستم های خاصی مانند سرورها یا ورک استیشن ها گزینه ی مناسبی نباشند. همچنین، شما می توانید برای خرید خنک کننده های بادی، به وب سایت فروشگاه پدیده پی سی مراجعه کنید.
خنک کننده های مایع
سیستم های خنک کننده ی پردازنده مایع، به ویژه در سیستم های با قدرت بالا، نظیر کامپیوترهای گیمینگ حرفه ای و ورک استیشن ها، به دلیل کارایی بی نظیر خود در حذف گرما و حفظ دمای بهینه پردازنده ها شناخته می شوند. این نوع خنک کننده ها با استفاده از مایع کولانت (مایع خنک‌کننده) به جای هوا، گرمای تولید شده را به طور موثر از پردازنده به رادیاتور منتقل کرده و آن را به محیط بیرون هدایت می کنند.
در این سیستم ها، مایع کولانت از طریق یک پمپ بین بیس پلیت نصب شده روی پردازنده و رادیاتور به چرخش در می آید. هنگامی که مایع داغ شده از پردازنده به رادیاتور می رسد، فن های موجود بر روی رادیاتور آن را خنک کرده و مجدداً به سیکل بازگشت می دهد. این فرآیند، باعث کاهش دمای پردازنده و بهبود عملکرد سیستم به ویژه در بارهای سنگین محاسباتی می شود.
سیستم های خنک کننده ی مایع به سه دسته بندی مختلف بر اساس ابعاد رادیاتور تقسیم می شوند: 120 میلی متری برای پردازنده های اقتصادی، 240 میلی متری برای پردازنده های میان رده و اورکلاک های ملایم و 360 میلی متری برای پردازنده های رده بالا و قوی که نیاز به خنک کنندگی بسیار دقیق دارند. با توجه به ابعاد بزرگتر رادیاتور و تعداد فن ها، نصب این سیستم ها نیاز به فضای بیشتر در کیس کامپیوتر دارد و در برخی موارد ممکن است نیاز به ارتقای کیس باشد.
مزایای این سیستم ها شامل کارایی بالا در خنک سازی پردازنده های قدرتمند، ایجاد نویز کمتر نسبت به خنک کننده های بادی و عملکرد بهتر در شرایط فشار بالا است. اما از سوی دیگر، هزینه های بیشتر، پیچیدگی نصب و مشکلاتی مانند نشت مایع یا خرابی پمپ نیز از معایب این سیستم ها به شمار می آید. همچنین، مایع کولانت بعد از یک دوره زمانی خاص نیاز به تعویض دارد.
خنک کننده های مایع کاستوم
خنک کننده های پردازنده ی کاستوم، به عنوان یک راهکار پیشرفته در خنک سازی سیستم های قدرتمند، با ارائه ی انعطاف پذیری بالا در طراحی و سفارشی سازی، به کاربران این امکان را می دهند که بر اساس نیازهای خاص خود، سیستم خنک کنندگی را بسازند. برخلاف مدل های آماده مانند خنک کننده های AIO، سیستم های کاستوم به کاربران اجازه می دهند که اجزای مختلف شامل پمپ، رادیاتور، لوله ها و مایع کولانت را به صورت جداگانه انتخاب کنند و آن ها را به شکلی که به بهترین نحو با نیازهای سیستم هماهنگ است، پیاده سازی کنند.
خنک کننده های کاستوم به ویژه در سیستم های اورکلاک شده و پردازنده های قدرتمند مانند Core-i9 و سیستم های گیمینگ با قدرت بالا بسیار کاربرد دارند، چرا که این سیستم ها نیاز به خنک کنندگی بسیار دقیق و قدرتمند دارند. این سیستم ها قادر به ارائه ی حداکثر توان خنک کنندگی هستند و امکان اورکلاک پردازنده ها را تا سرعت های بی سابقه فراهم می کنند که موجب بهبود عملکرد سیستم در بازی ها و پردازش های سنگین گرافیکی می شود.
مزایای خنک کننده های کاستوم عبارتند از قدرت خنک کنندگی بی نظیر، امکان سفارشی سازی دقیق و بهینه سازی ظاهر سیستم، و ارتقای کلی عملکرد سیستم در اجرای برنامه های سنگین. با این حال، این سیستم ها نیاز به نصب دقیق و تخصصی داشته و هزینه های بالاتری نسبت به سیستم های آماده دارند. همچنین، احتمال بروز مشکلاتی مانند نشتی مایع و خرابی اجزا نیز وجود دارد که این مسئله مراقبت و نگهداری دقیق را می طلبد.
اجزای اصلی یک سیستم خنک کننده ی کاستوم شامل واتربلاک (برای جذب حرارت از پردازنده یا پردازنده گرافیکی)، پمپ (که مایع کولانت را در سیستم به گردش در می آورد)، فن و رادیاتور (برای انتقال گرما به محیط)، لوله ها (که برای اتصال اجزا و جریان مایع استفاده می شوند) و اتصالات و فیتینگ ها (برای جلوگیری از نشتی) است. مایع کولانت، که ترکیبی از آب مقطر و افزودنی های خنک کننده است، نقش اصلی را در جذب گرما و انتقال آن به رادیاتور ایفا می کند.
کلام آخر
در مجموع، فن خنک کننده پردازنده به عنوان یکی از اجزای مهم در هر سیستم قدرتمند، نقش مهمی در حفظ کارایی و طول عمر قطعات دارند. از خنک کننده های بادی ساده گرفته تا سیستم های پیشرفته ی مایع، هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند که بسته به نیاز کاربر و نوع سیستم، می توانند انتخاب شوند. خنک کننده های مایع، به ویژه مدل های AIO و کاستوم، به دلیل ارائه ی عملکرد فوق العاده، برای پردازنده های اورکلاک شده و سیستم های گیمینگ با قدرت بالا گزینه های مناسب هستند.
اگر شما نیز قصد خرید خنک کننده پردازنده، خرید خنک کننده های مایع و دیگر لوازم سخت افزاری برای سیستم خود را دارید، می توانید از فروشگاه های معتبر مانند فروشگاه قطعات کامپیوتر پدیده پی سی خرید کنید و سیستم خود را با بهترین قطعات و تجهیزات مجهز کنید.
